Gilgamesj-epos

Elfde kleitablet met het zondvloedverhaal (Bron: Wikipedia)

In de eerste paragraaf hebben we het er al over gehad dat er vele volksverhalen bestaan over een wereldwijde vloed. Één ervan komt voor in het Gilgamesj-epos. Dit epos is geschreven op twaalf grote kleitabletten. Deze zijn teruggevonden in de ruïnes van een grote bibliotheek in Ninevé. Het verhaal over een wereldwijde vloed is terug te vinden op het elfde kleitablet en heeft opvallend veel overeenkomsten met het zondvloedverhaal in de Bijbel: het was een straf op de zonde van mensen en een rechtvaardig man moest een boot bouwen om zichzelf, zijn familie en alle diersoorten te redden. Tijdens de vloed regende het hevig. Toen het water weer begon te zakken liep de boot vast op een berg en werden vogels vrijgelaten om te controleren of de aarde al voldoende droog was om de boot te kunnen verlaten.

De kleitabletten in Ninevé dateren van 650 voor Christus. Maar het waren duidelijk kopiën, aangezien elders fragmenten zijn gevonden die rond 2000 voor Christus gemaakt moeten zijn. Taalkundigen menen dat het verhaal zelf nog ouder is. Velen menen dat het boek Genesis van latere datum is. De schrijvers zouden het Gilgamesj-epos tijdens de Babylonische ballingschap hebben gehoord en daar hun eigen versie van hebben gemaakt. Het is echter veel waarschijnlijker dat het zondvloedverhaal jarenlang mondeling is doorgegeven en dat daar de Gilgamesj-versie uit is ontstaan. De versie in de Bijbel is namelijk veel uitgebreider en aannemelijker. Want hoeveel beide varianten ook op elkaar lijken, er zijn ook een aantal duidelijke verschillen. In de Gilgamesj-versie duurt de vloed maar heel kort: na zes dagen en nachten stond alles al onder water en zes dagen nadat de boot vastliep op een berg was al het water al weer weg. In de Bijbel duurt het al met al ruim 300 dagen; dat is veel relistischer dan een paar weken. Het belangrijkte verschil is misschien wel de vorm van de ark. In de Bijbel zijn de afmetingen 300 el lang, 50 el breed en 30 el hoog; deze verhoudingen maken het schip zeer stabiel. In het Gilgamesj-epos was de boot een kubus van 120 el. Een dergelijke boot is erg instabiel en beslist niet zeewaardig.

Het zal duidelijk zijn dat het Bijbelverhaal het origineel is en het Gilgamesj-epos een latere mythe.